Aman Ayrılık (Azerbaycan)

Fikrimden geceler yatabilmirem.
Bu fikri başımdan atabilmirem.
Neyleyim ki sene çatabilmirem.

Ayrılık ayrılık aman ayrılık…
Her bir dertten olan yaman ayrılık.

Uzundur hicrinle kara geceler.
Bilmirem men özüm hara geceler.
Bir oktur kalbime yara geceler.

Ayrılık ayrılık aman ayrılık…
Her bir dertten olan yaman ayrılık…

Her Türk’ün duyma olasılığı yüksek olan bir parçanın sözleridir bunlar. Sözleri Azerbaycan Erdebil’li Ferhat İbrahimi’nin yazdığı, Ali Selimi’nin bestelediği, Güney Azerbaycan ile Kuzey Azerbaycan’ın ayrılığı için dillere dolanan anlamlı bir parçadır.

Bir 1900’lerde bölge olan Azerbaycan 1813’de “Gülüstan” antlaşmasıyla Rusya ve İran arasında paylaşıldı. Günümüz Ermenisten ve Nahçivan bölgesi tamamen İran’ın hakimiyetinde kalmıştır. Kuzey Azerbaycan Rusya hakimiyetine girmiştir. Bu antlaşma İran için yetersiz gelmiş ve Rusya ile sürtüşmelere başlamış. Gayesi Azerbaycan’ı komple almaktı. İran, Rusya’ya kafa tutmuş ve 1828’de savaşarak yenilmiştir. Yenilgi sonrası zorla “Türkmençay” anlaşmasını kabul etmek zorunda kalan İran, Azerbaycan’ın kuzeyi, Ermenistan ve Nahçivan’da dahil Rusya’ya vermek zorunda kalmıştır. Güney Azerbaycan’da İran’a kalmıştır. Bu anlaşma Azerbaycan Türklerini kardeşinden, ana ve bacısından ayrı düşürdü. Günümüzde bu ayrılık söz konusu değildir ama İran hala Azerbaycan’ın güneyine İran Azerbaycan’ı demektedir ki Osmanlı İran’ı şu fermanla Azerbaycan’ın, Türklere ait olduğunu bildirerek karşı çıkmıştır.

İran’ın son zamanlarda oluşturulan Kafkasya devletinin “Azerbaycan” olarak adlandırılmasıyla ilgili resmi protestosu (1918’de Osmanlı İmparatorluğu’na gönderildi).
Azerbaycan Millî Hükûmeti Düzenle

Parçada anlatılan ayrılık, geride kalan eşlerin, ailenin ayrılığının kağıda dökülmüş halidir. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti 1918 yılında kurulmuştur. Bu konu devletler hakkında gelecek olan seriye ayrılmıştır.

Yazılanlar hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda belirterek bizi mutlu edebilir, bildiğiniz ek bilgileri ekleyerek okuyuculara katkıda bulunabilirsiniz.

#KarabağAzerbaycanındır… Yakında, LiveTerra’da.

-Mustafa BAHAR

Alıntılar ve Kaynaklar

Osmanlı Fermanı: https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Iran%27s_official_protest_(sent_to_the_Ottoman_Empire),about_naming_the_recently-created_state_of_Caucasus%22Azerbaijan%22_(1918).jpg

Şarkı Sözleri:

http://www.turkuler.com/sozler/turku_ayrilik.html